การทำงานกับระบบไฟฟ้าเป็นงานที่มีความเสี่ยงสูง ไม่ว่าจะเป็นงานติดตั้งระบบสายไฟ งานซ่อมบำรุงอุปกรณ์ไฟฟ้า หรืองานตรวจสอบระบบในโรงงานอุตสาหกรรม สิ่งที่ผู้ปฏิบัติงานทุกคนต้องตระหนักคือ “ความปลอดภัยต้องมาก่อน” โดยเฉพาะอุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคลหรือ PPE (Personal Protective Equipment) ซึ่ง “หมวกนิรภัย” ถือเป็นหนึ่งในอุปกรณ์พื้นฐานที่ขาดไม่ได้
หมวกนิรภัย คืออะไร ?
หมวกนิรภัย (Safety Helmet) เป็นอุปกรณ์สวมศีรษะที่ถูกออกแบบมาเพื่อป้องกันแรงกระแทก วัตถุตกจากที่สูง และการสัมผัสกับไฟฟ้า ขึ้นอยู่กับลักษณะการใช้งาน โดยหมวกนิรภัยที่ใช้ในงานระบบไฟฟ้า ต้องมีคุณสมบัติพิเศษในการป้องกันกระแสไฟฟ้า และเป็นไปตามมาตรฐานความปลอดภัย เช่น ANSI Z89.1 (สหรัฐอเมริกา) หรือ EN 397 (ยุโรป)
สาเหตุต้องใส่หมวกนิรภัย เมื่อทำงานกับไฟฟ้า
หลายคนอาจสงสัยว่าทำให้ช่างไฟ วิศวกร หรือพนักงานที่ทำงานเกี่ยวข้องกับไฟฟ้า ต้องใส่หมวกนิรภัยด้วย วันนี้เราจะพามาดูเหตุผลที่ต้องมี หมวกนิรภัย ก่อนปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับไฟฟ้า
1. ป้องกันอุบัติเหตุจากวัตถุตกหล่น
ในหลายกรณีที่ต้องทำงานใต้ตู้ไฟฟ้า หรือในพื้นที่ที่มีการซ่อมบำรุงชั้นสูง วัตถุอาจตกลงมาโดนศีรษะได้ หมวกนิรภัยจึงช่วยลดแรงกระแทกที่อาจทำให้เกิดการบาดเจ็บรุนแรง หรือเสียชีวิต
2. ป้องกันไฟฟ้าช็อตจากการสัมผัสทางศีรษะ
ในบางสถานการณ์ ผู้ปฏิบัติงานอาจต้องเข้าใกล้อุปกรณ์ที่ยังมีกระแสไฟฟ้าอยู่ เช่น บัสบาร์ (Busbar) หรือสายไฟแรงสูง ทำให้เสี่ยงต่อการถูกไฟฟ้าช็อตได้ หมวกนิรภัยที่ออกแบบให้ป้องกันไฟฟ้าได้ (เช่น Class E – Electrical) จะช่วยป้องกันกระแสไฟฟ้าที่อาจวิ่งผ่านศีรษะไปสู่ร่างกายได้
3. ป้องกันการเผาไหม้จากประกายไฟ
เมื่อมีการเชื่อมไฟฟ้า หรือตัดต่อระบบไฟ อาจเกิดประกายไฟหรือความร้อนสูง หมวกนิรภัยที่ทำจากวัสดุกันไฟจะช่วยลดความเสี่ยงจากการไหม้ศีรษะหรือเส้นผม
4. ช่วยเพิ่มการมองเห็นในพื้นที่อับแสง
หมวกนิรภัยหลายรุ่นสามารถติดไฟฉายหรือสติ๊กเกอร์สะท้อนแสงได้ ทำให้เพื่อนร่วมงานสามารถมองเห็นกันได้ชัดเจนในที่มืด ลดโอกาสเกิดอุบัติเหตุจากการชนหรือสะดุดกัน
อ่านเพิ่มเติม : PPE สำหรับงานไฟฟ้า มีอะไรบ้าง
หมวกนิรภัยที่เหมาะสำหรับงานไฟฟ้า ควรมีลักษณะอย่างไร
-
ทำจากวัสดุที่ไม่เป็นสื่อนำไฟฟ้า เช่น โพลีเอทิลีน (HDPE) หรือ ABS
-
ได้รับการรับรองมาตรฐาน Class E (สามารถป้องกันแรงดันไฟฟ้าได้สูงถึง 20,000 โวลต์ ตามมาตรฐาน ANSI Z89.1)
-
มีสายรัดคางหรือสายรองศีรษะที่แน่นกระชับ ไม่หลุดง่าย
-
มีฉลากระบุอายุการใช้งาน และวันผลิตอย่างชัดเจน (อายุการใช้งานมักอยู่ที่ 2-5 ปี ขึ้นอยู่กับรุ่น)
กฎหมายและข้อบังคับเกี่ยวกับการสวมหมวกนิรภัย
ในประเทศไทย พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน พ.ศ. 2554 ได้กำหนดให้นายจ้างต้องจัดหาอุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลให้กับลูกจ้าง และลูกจ้างต้องสวมใส่อุปกรณ์ดังกล่าวขณะปฏิบัติงาน รวมถึงหมวกนิรภัยด้วย หากฝ่าฝืนอาจมีโทษปรับทั้งนายจ้างและลูกจ้าง
นอกจากอุปกรณ์ที่นายจ้างต้องเตรียมพร้อมแล้วตามกฎหมาย พนักงานที่เกี่ยวข้องกับการทำงานกับไฟฟ้า ต้องเข้าอบรมผ่าน หลักสูตรอบรมไฟฟ้า ทุกคน พร้อมนำใบเซอร์ที่ได้จากศูนย์ฝึกอบรมยื่นให้กับเจ้าหน้าที่ภายใน 30 วันหลังผ่านอบรม
สรุป
หมวกนิรภัยไม่ได้เป็นเพียงเครื่องแต่งกาย แต่เป็น “เกราะป้องกันชีวิต” ของผู้ที่ทำงานเกี่ยวข้องกับระบบไฟฟ้าโดยตรง การสวมใส่อย่างสม่ำเสมอ และเลือกใช้หมวกที่ได้มาตรฐาน เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับความปลอดภัยของผู้ปฏิบัติงาน
อย่ารอให้เกิดอุบัติเหตุก่อนจึงจะตระหนักถึงความสำคัญของหมวกนิรภัย เพราะในงานระบบไฟฟ้า ความผิดพลาดเพียงเสี้ยววินาทีอาจหมายถึงชีวิต
ติดต่ออบรมไฟฟ้า โทรเลย: (064) 958 7451 คุณแนน
อ้างอิง
-
ANSI/ISEA Z89.1-2014 – American National Standard for Industrial Head Protection
-
EN 397:2012+A1:2012 – European Standard for Industrial Safety Helmets
-
กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน. (2554). พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน
-
Occupational Safety and Health Administration (OSHA) – Electrical Safety Standards
-
IEC 61482 – Live working – Protective clothing against the thermal hazards of an electric arc
บทความที่น่าสนใจ
- เปรียบเทียบระบบไฟฟ้า 1 เฟส กับ 3 เฟส การใช้งานจริงในโรงงาน
- แนะนำวิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นแผลไหม้จากไฟฟ้า ที่ถูกต้อง